همه ما خاطرات شیرینی از شب یلدا داریم. از دورهمی های خانوادگی با غذاهای خوشمزه بگیر تا خواند انشای شب یلدا در مدرسه! ولی متاسفانه ممکن است اطلاعات کمی در مورد آن داشته باشیم. یلدا یکی از قدیمی ترین عیدهای ایرانی است که بعد از نوروز بزرگترین عید باستانی ما نیز به حساب می آید. یلدا در آخرین شب پاییز جشن گرفته می شود و بلندترین شب سال نیز به حساب می آید. در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دایان شاپ می خواهم در مورد شب یلدا ۱۴۰۲ و تاریخ دقیق آن صحبت کنم.
علاوه بر این می خواهم در مورد آداب و رسوم و تاریخچه این شب به یادماندنی اطلاعات جالبی در اختیارتان قرار دهم. در این مقاله در رابطه با اینکه شب یلدا کی هست صحبت می کنم. فلسفه شب یلدا را بررسی خواهم کرد و تمام تلاشم این است که بعد از خواندن این مقاله جواب همه سوالهایتان در رابطه با شب چله را پیدا کنید. در مقالات دیگر، به صورت تخصصی در مورد لباس مردانه شب یلدا صحبت کرده ام.
آنچه میخوانید:
شب یلدا چه روزی است؟
شب یلدا ۲۹ است یا ۳۰؟ این سوالی است که ممکن است در ذهنتان شکل گرفته باشد و به همین خاطر تصمیم گرفتم تا قبل از بررسی آداب و مراسم شب یلدا، اول به شما بگویم که شب یلدا ۱۴۰۲ چند شنبه است. قرن هاست که شب یلدا را در روز پایان آذرماه یعنی ۳۰ آذر جشن می گیرند.
جشن شب یلدا از عصر ۳۰ آذر ماه شروع می شود و تا پاسی از شب که ممکن است ۲ صبح روز بعد باشد، ادامه پیدا می کند. یلدا در تقویم میلادی اگر سالشان کبیسه باشد، ۲۰ دسامبر است و در سال های معمولی در ۲۱ دسامبر برگزار می شود. شب یلدا امسال در تقویم میلادی ۲۱ دسامبر است.
تاریخ شب یلدا ۱۴۰۲ چه روزی است؟ تاریخ دقیق آن را در تقویم های مختلف برایتان آورده ام:
تقویم شمسی: چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۲
تقویم میلادی: Wednesday، ۲۱ December، ۲۰۲۳
تقویم قمری: ۷ جمادی الثانیه ١۴۴۵
برای خرید لباس و کفش مردانه با تخفیف یلدا، پیشنهاد می کنیم به فروشگاه اینترنتی دایان شاپ مراجعه کنید.
یلدا به جه معناست
خود واژه یلدا فارسی نیست و سُریانی است. سُریانی یکی از زبان های رایج خاور میانه به حساب می آید و بیشتر در بین مسیحیان رواج داشت. معنی یلدا در این زبان، زایش و تولد است. مشخص نیست که از چه زمانی این اسم برای این جشن انتخاب شده است ولی به ماهین یلدا که پایکوبی برای میلاد خورشید است همخوانی دارد.
نام دیگر شب یلدا؛ شب چله یعنی چه؟
یلدا به شب چله نیز شناخته می شود. این نام گذاری از روی تقویم ایرانی انجام شده است. ایرانی های باستان تقویم متفاوت تری داشتن و به صورت کلی زمستان را به دو دوره چهل روزه تقسیم می کردند. ۴۰ روز ابتدایی چله بزرگ و چله دوم، چله کوچک نام داشت. چله بزرگ شروع زمستان است و سرما بیشترین حد خود را دارد و تا ۱۰ بهمن ادامه دارد. بعد از آن در چله کوچک هوا رو به اعتدال می رود و تا اول اسفند ادامه پیدا می کند.
از آنجا که چله بزرگ بعد از آخرین شب پاییز شروع می شود، ایرانی ها یلدا را به شب چله نیز می شناسند.
علت نامگذاری شب یلدا
علت نامگذاری شب یلدا به دو دلیل اصلی است:
- طولانیترین شب سال: شب یلدا طولانیترین شب سال در نیمکرهٔ شمالی است و از این رو به آن «شب چله» یا «شب زایش مهر» میگویند. ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر میشوند و تابش نور ایزدی افزونی مییابد، آخر پاییز و اول زمستان را جشن بزرگی برپا میکردند.
- تولد مهر: مهر، ایزد روشنایی و فروغ در اساطیر ایرانی است. ایرانیان باستان معتقد بودند که در شب یلدا، مهر از دل تاریکی بیرون میآید و با پیروزی بر اهریمن، نور و روشنایی را به جهان بازمیگرداند. به همین دلیل، شب یلدا را «شب زایش مهر» نیز مینامند.
واژهٔ «یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ (yaldā) بهمعنای «زایش» است. این واژه در زبان فارسی به صورت «یلدا» تلفظ میشود.
در برخی منابع، علت نامگذاری شب یلدا به «میلاد اکبر» نیز ذکر شده است. منظور از «میلاد اکبر»، تولد خورشید است. خورشید در شب یلدا در نقطهٔ اوج جنوبی خود قرار دارد و از این رو طول روز در نیمکرهٔ شمالی کوتاهترین و طول شب بلندترین است. اما از فردای شب یلدا، خورشید شروع به حرکت به سمت شمال میکند و طول روزها بلندتر میشود. از این رو، ایرانیان باستان شب یلدا را «میلاد اکبر» مینامیدند.
تاریخچه شب یلدا
سال های زیادی است که ما ایرانی ها این شب را جشن می گیریم. برخی از تاریخ دان ها قدمت عید شب یلدا را ۷۰۰۰ سال تخمین می زنند. البته شواهد برای اثبات این ادعا کم است. آنچه که قطعی است، ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح یعنی چیزی حدود ۲۵۰۰ سال پیش، یلدا در تقویم ایران باستان وارد شده است.
این اتفاق در زمان داریوش اول هخامنشی رخ داده است و از آن تاریخ همه ایران این شب فرخنده را در کناری عزیزان خود جشن می گیرند و سفره شب یلدا را مفصل می چینند.
جشنواره تخفیف یلدایی دایان شاپ
دایان شاپ مانند سال های گذشته، یلدای امسال را مفصل تر و خاص تر برگزار می کند. در حراج یلدایی می توانید انواع پوشاک از کفش و نیم بوت گرفته تا کاپشن و بافت را با تخفیفهای ویژه خریداری کنید. علاوه بر این محصولات با تخفیف یلدایی خاص و زیاد، به صورت روزانه و تصادفی شارژ می شوند که اگر حواستان جمع باشد می توانید آن ها را شکار کنید.
بر روی بنر ضربه بزنید تا محصولات و تخفیف ها را ببینید:
فلسفه شب یلدا
سال هاست که در مراسم شب یلدا شرکت می کنیم و آن را در کنار خانواده جشن می گیرم. اما در این میان ممکن است در مورد شب یلدا و فلسفه آن چیزی ندانیم. دو روایت را می توان برای شب یلدا در نظر گرفت که هر دو ریشه در اساطیر و باور ایرانیان دارد:
باور ۱: روشنایی بر تاریکی پیروز است
در باور ایرانیان باستان روشنایی و روز نشانه پاکی و نیروی های خیر است و شب و تاریکی نشانه پلیدی و بدی. با این باور آخرین شب پاییز که طولانی ترین شب سال نیز هست را در شب نشینی های مختلف به امید فرار رسیدن روز، تا طلوع خورشید جشن می گرفتند. روزهای بعد از یلدا طولانی تر می شوند و در باور ایرانی ها این خود نویدی بر پیروزی خیر و بر شر بود.
باور ۲: تولد مهر و آغاز خلقت
مهر یکی از ایزدان ایران در اساطیر است و اعتقاد بر این بود که این خدا در طولانی ترین شب سال مجدد ظهور می کند و روشنایی خورشید روز بعد را به ارمغان می آورد. بر اساس این باور، به همین دلیل است روزهای بعد طولانی تر می شود. به همین مناسبت جشن های بزرگی در این شب برپا می شد که می توان ادامه آن را در جشن یلدا امروزه پیدا کرد.
آداب و مراسم شب یلدا
جالب است بدانید که در گذر زمان، آداب و رسوم شب یلدا تغییر زیادی نکرده است و ماهیت خود را حفظ کرده است. در زیر به چند مورد از مهمترین مراسمهای یلدایی اشاره می کنم:
قصه گویی در دورهمی یلدا
در شب یلدا خانواده ها دور هم جمع می شوند و معمولا بزرگ خانواده (مادربزرگ یا پدربزرگ) برای جمع شعر می خواند یا قصه های جذاب و شنیدنی تعریف می کند. قصه های از جن و پری و داستان های فولکلور که معمولا بیشتر به مذاق کوچک ترهای فایل خوش می آید. البته ممکن است در مراسم های امروزی این بخش کار کم رنگ تر شده باشد. گویا رسوم دیگری مثل خرید هدیه شب یلدا برای مرد بیشتر باب شده و خواهان بیشتری هم دارد.
مراسم حافظ خوانی و گرفتن فال حافظ
حافظ خوانی و فال حافظ، یکی از آداب و رسوم سنتی ایرانی است که در شب یلدا رواج دارد. این کار، فرصتی برای آشنایی با ادبیات و فرهنگ ایران و همچنین تفریح و سرگرمی است. حافظ خوانی، خواندن اشعار حافظ شیرازی، شاعر بزرگ و پرآوازهٔ ایرانی است. اشعار حافظ، سرشار از حکمت و معنی هستند و میتوانند روح انسان را نوازش دهند. در شب یلدا، معمولاً بزرگتر خانواده، مانند پدربزرگها و مادربزرگها، به حافظ خوانی میپردازند. این کار، فرصتی برای انتقال فرهنگ و ادبیات ایران به نسلهای آینده است.
فال حافظ، یکی از روشهای سنتی فالگیری است که در ایران رواج دارد. در این روش، فرد به طور تصادفی یکی از غزلهای حافظ را انتخاب میکند و با توجه به معنی و مضمون آن، آیندهٔ خود را پیشبینی میکند. در شب یلدا، معمولاً افراد به فال حافظ میگیرند تا از آیندهٔ خود باخبر شوند. این کار، جنبهٔ تفریحی نیز دارد و میتواند لحظات خوشی را برای افراد رقم بزند.
فواید حافظ خوانی و فال حافظ در شب یلدا
- آشنایی با ادبیات و فرهنگ ایران
- تقویت روحیهٔ مثبت و امید
- سرگرمی و تفریح
شاهنامه خوانی
شاهنامه خوانی در شب یلدا، یکی از آداب و رسوم سنتی ایرانی است که در بسیاری از مناطق کشور رواج دارد. این کار، فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ ایران و همچنین تقویت روحیهٔ ملی و میهنی است. شاهنامه، اثر حماسی ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگترین آثار ادبی جهان است. این اثر، داستانهای قهرمانی و تاریخی ایران را از آغاز خلقت تا زمان ساسانیان روایت میکند.
در شب یلدا، معمولاً افراد بزرگتر خانواده، مانند پدربزرگها و مادربزرگها، به شاهنامه خوانی میپردازند. این کار، فرصتی برای انتقال فرهنگ و تاریخ ایران به نسلهای آینده است. شاهنامه خوانی در شب یلدا، علاوه بر جنبهٔ فرهنگی، جنبهٔ سرگرمی نیز دارد. داستانهای شاهنامه، جذاب و پرماجرا هستند و میتوانند ساعتها مخاطب را سرگرم کنند.
فواید شاهنامه خوانی در شب یلدا
- آشنایی با تاریخ و فرهنگ ایران
- تقویت روحیهٔ ملی و میهنی
- سرگرمی
آتش افروزی
آتشافروزی در شب یلدا، یکی از آداب و رسوم سنتی ایرانی است که در برخی مناطق کشور، مانند آذربایجان، رواج دارد. این کار را با هدف دور کردن اهریمن و نیروهای اهریمنی انجام میدهند.
در شب یلدا، مردم معمولاً در حیاط خانهها یا پارکها آتش روشن میکنند و دور آتش جمع میشوند. در این هنگام، افراد به خواندن شعر و داستان و همچنین گفتگو میپردازند.
همچنین، در شب یلدا، برخی افراد از آتش برای فال گرفتن استفاده میکنند. این کار به این صورت انجام میشود که افراد یک دانه انار یا یک تکه چوب را در آتش میاندازند و سپس به دود آتش توجه میکنند. اگر دود آتش به سمت بالا برود، نشانهٔ شادی و خوشبختی است. اما اگر دود آتش به سمت پایین برود، نشانهٔ غم و اندوه است.
تقویم خوانی
تقویمخوانی در شب یلدا، یکی دیگر از آداب و رسوم سنتی ایرانی است که در برخی مناطق کشور، مانند خراسان، رواج دارد. این کار را با هدف پیشبینی وضعیت آبوهوا و محصولات کشاورزی در سال آینده انجام میدهند.
در شب یلدا، افراد معمولاً از تقویمهای سنتی ایرانی، مانند تقویم جلالی، استفاده میکنند. این تقویمها بر اساس حرکات خورشید و ماه تنظیم شدهاند.
تقویمخوانان، با توجه به وضعیت ستارگان و اجرام آسمانی در شب یلدا، وضعیت آبوهوا و محصولات کشاورزی در سال آینده را پیشبینی میکنند. این پیشبینیها معمولاً با توجه به تجربه و دانش تقویمخوانان انجام میشود.
امروزه یکی از کارهایی که در رویداد یلدا مورد توجه قرار می گیرد، بررسی فروشگاه ها برای استفاده از تخفیف یلدایی است. این مسئله در چند سال اخیر که تکنولوژی پیشرفت کرده و فروشگاه های اینترنتی زیاد شده اند بیش از پیش باب شده.
سفره شب یلدا
یکی از بخش های اصلی جشن شب یلدا، سفره رنگارنگ آن است که به دلیل اهمیتی که دارد تصمیم گرفتم تا جداگانه آن را بررسی کنم. سفر شب چله رنگارنگ است و در آن می توان انواع میوه، تنقلات و آجیل را پیدا کرد. شما را نمی دانم ولی یکی از جذابیت های این مراسم برای خود من همین خوراکی های خوشمزه آن است.
میوه های شب یلدا
یکی از میوه های اصلی سفره یلدا، انار است. نمی توان از مراسم شب یلدا صحبت کرد و انار در آن نباشد! میوه ای خوشمزه و خاص که در باور ایرانی ها نماد باروری و زایش نیز هست.
میوه دیگری که حتما در سفره شب چله پیدا می شود، هندوانه است. هندوانه میوه ای تابستانی است و حضور آن در سفره شب یلدا نشانی از تقدیر روز و گرمای تابستان دارد.
میوه های سر سفره، محدود به این دو مورد نمی شود و می توانید انواع میوه های پاییزی را در آن پیدا کنید. یکی از جذابیت های جشن یلدا همین قسمت آن است! شما با من موافق نیستید؟
آجیل شب یلدا
ترکیب آجیل شب یلدا رنگانگ است و شامل پسته، فندق، بادام و تخمه می شود. در کنار این موارد می توان به نخودچی کشمش و میوه های خشک شده نیز اشاره کرد. البته متاسفانه به دلیل قیمت زیادی این تنقلات در حال حاضر ممکن است کمتر آن هار در سفره های یلدایی پیدا کنید!
ایده هایی برای تزیین شب یلدا ساده
یادتان باشد که هدف از جشن شب یلدا دور هم بودن و نزدیکی دل هاست. به همین دلیل نیاز به تزیینات پر زرق و برق برای این شب ندارید. شما می توانید با تزیین سفره شب یلدا به طور ساده، مهمانی خاطره انگیزی را برگزار کنید. حتی می توانید با مجموعه بهترین شعر شب یلدا، دور هم شعرخوانی کنید. در ادامه چند ترفند تززین سفره یلدا برایتان می گویم که به کارتان خواهد آمد:
• فرقی ندارد که سفره یلدا را بر روی میز پهن کنید یا بر روی زمین؛ ولی سعی کنید که از پارچه های طرح دار و در صورت در دسترس بودن پارچه ترمه به عنوان سفره استفاده کنید.
• حتما نسخه ای از شاهنامه یا دیوان اشعار حافظ در سفره داشته باشید. یادتان باشد که این دو کتاب از اجزای اصلی این سفره هستند.
• اگر مهمانی شما کوچک است می توانید تنقلات و شیرینی را در ظروف شیشه ای کوچک در یک سینی قرار دهید. به صورت کلی اگر بتوانید از ظروف شیشه ای استفاده کنید نمای سفره شما جذاب تر خواهد شد.
• می توانید از خود میوه ها برای جذاب تر کردن سفره بهره ببرید. کافی است که با میوه آرایی ظاهر آن را دیدنی تر کنید.
• سعی کنید لباس هایی با رنگ های شاد بپوشید. معمولا رنگ های قالب یلدا سبز و قرمز است؛ البته خود را به این رنگ ها محدود نکنید.
انتخاب تم شب یلدا
یکی از ایده هایی که شب یلدا را جذاب تر می کند این است که برای آن تم انتخاب کنید؛ البته این موضوع جزو آداب یلدا نیست. می توانید خود بقه عنوان میزبان لباس هایی با رنگ شاد و مشخص بپوشید و از مهمان خود بخواهید که با همان تم در مهمانی شب یلدا شرکت کنید.
اکسسوری شب یلدا یکی از پوشیدنی هایی است که می توانید با استفاده از آن تم یلدایی جذابی داشته باشید. علاوه بر این می توانید از این اکسسوری ها به عنوان گیفت شب یلدا استفاده کنید و به مهمان ها آن را هدیه دهید تا هم مهمانی یلدا یک تم شود.
لباس شب یلدا
یکی از موارد مهمی که باید در مهمانی های یلدایی به آن ها توجه کنید، ظاهرتان است. لباس یکی از بخش های مهم ظاهر هر فردی است و بهتر است به استایل خود در این شب توجه ویژه ای کنید. استفاده از رنگ های شاد یک انتخاب خوب برای تیپ زدن یلدایی است.
اگر مرد هستید سعی کنید بافت های رنگی بپوشید و استایل خود را با یک شلوار با رنگ هماهنگ با آن تکمیل کنید. استفاد از کاپشن های چرم و لی هم انتخاب مناسبی است و استایل شما را خاص تر می کنند.
اگر قصد خرید لباس را هم دارید این تاریخ بهتری فرصت است! اکثر فروشگاه های ایران به مناسب شب یلدا ۱۴۰۲ جشنواره های تخفیف یلدایی برگزار می کنند و در آن محصولات خود را با تخفیف های باور نکردنی به فروش می رسانند.
در مورد نامگذاری جدید شب یلدا
در سال ۱۴۰۲، شورای عالی انقلاب فرهنگی، نام دو آیین ایرانی شب یلدا و چهارشنبه سوری را تغییر داد. شب یلدا به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و چهارشنبه سوری به «روز تکریم همسایگان» تغییر نام یافت.
این تغییر نام، با واکنشهای متفاوتی از سوی مردم و کارشناسان مواجه شد. برخی از افراد، این تغییر نام را اقدامی مثبت و ضروری میدانند و معتقدند که این نامها، ماهیت و اهداف اصلی این دو آیین را بهتر بیان میکنند. برخی دیگر از افراد، این تغییر نام را اقدامی غیرضروری و حتی نامناسب میدانند و معتقدند که این نامهای جدید، اصالت و هویت این دو آیین را از بین میبرند.
دلایل تغییر نام شب یلدا
شورای عالی انقلاب فرهنگی، دلایل مختلفی برای تغییر نام شب یلدا ذکر کرده است. از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی: شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است که نام جدید شب یلدا، بر اهمیت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی تأکید دارد.
- ترویج فرهنگ میهمانی: شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است که نام جدید شب یلدا، بر اهمیت فرهنگ میهمانی و مهماننوازی تأکید دارد.
- تقویت هویت ایرانی: شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است که نام جدید شب یلدا، بر هویت ایرانی این آیین تأکید دارد.
نظرات موافق و مخالف
موافقان
موافقان تغییر نام شب یلدا، معتقدند که این تغییر نام، اقدامی مثبت و ضروری است. آنها دلایل خود را به شرح زیر بیان میکنند:
- تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی: موافقان معتقدند که نام جدید شب یلدا، بر اهمیت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی تأکید دارد. آنها میگویند که این نام، افراد را به دور هم جمع شدن و تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی تشویق میکند.
- ترویج فرهنگ میهمانی: موافقان معتقدند که نام جدید شب یلدا، بر اهمیت فرهنگ میهمانی و مهماننوازی تأکید دارد. آنها میگویند که این نام، افراد را به مهماننوازی و پذیرایی از میهمانان تشویق میکند.
- تقویت هویت ایرانی: موافقان معتقدند که نام جدید شب یلدا، بر هویت ایرانی این آیین تأکید دارد. آنها میگویند که این نام، نشاندهندهٔ اصالت و قدمت این آیین در فرهنگ ایرانی است.
مخالفان
مخالفان تغییر نام شب یلدا، معتقدند که این تغییر نام، اقدامی غیرضروری و حتی نامناسب است. آنها دلایل خود را به شرح زیر بیان میکنند:
- تغییر اصالت و هویت آیین: مخالفان معتقدند که تغییر نام شب یلدا، اصالت و هویت این آیین را از بین میبرد. آنها میگویند که این آیین، از دیرباز با نام «یلدا» شناخته میشده است و تغییر نام آن، به معنای فراموشی این نام و جایگزینی آن با نامی جدید است.
- ایجاد سردرگمی: مخالفان معتقدند که تغییر نام شب یلدا، باعث سردرگمی و ابهام میشود. آنها میگویند که بسیاری از مردم، شب یلدا را با نام «یلدا» میشناسند و تغییر نام آن، باعث میشود که این افراد نتوانند به راحتی این آیین را به یاد بیاورند.
- تضعیف فرهنگ ایرانی: مخالفان معتقدند که تغییر نام شب یلدا، فرهنگ ایرانی را تضعیف میکند. آنها میگویند که این آیین، یکی از مهمترین آیینهای ایرانی است و تغییر نام آن، به معنای بیتوجهی به فرهنگ ایرانی است.
تغییر نام شب یلدا، یکی از تصمیماتی است که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اتخاذ شده است. این تصمیم، با واکنشهای متفاوتی از سوی مردم و کارشناسان مواجه شده است. هنوز هم مشخص نیست که این تغییر نام، چه تأثیری بر این آیین خواهد داشت. نظر شما چیست؟ به نظرتان این تغییر نام کار درستی است یا نه؟ دلایل شما چیست؟ لطفا بنویسید.
حرف آخر
در این مقاله سعی کردم تا تمام جوانب شب یلدا از معنای نام آن گرفته تا فلسفه و آدابش را بررسی کنیم. هنگامی که شب یلدا ۱۴۰۲ را جشن می گیرید، سعی کنید تا ماهیت و چرایی آن را نیز در نظر داشته باشید. سعی کردم توصیه هایی در رابطه با تزیین شب یلدا و لباس یلدایی ارائه کنم تا بتوانید در مهمانی های این روز بدرخشید و خاص باشید.
علاوه بر این یک جشنواره یلدایی عالی با کلی تخفیف معرفی کردم که بتوانید پوشاک مورد نظر خود را با تخفیف بخرید. شما هم اگر اطلاعات دیگری در رابطه با یلدا دارید که به نرتان به درد مخاطبین می خورد می توانید در قسمت نظرات آن ها را بیان کنید. امیدوارم یلدا ۱۴۰۲ برایتان پر از خاطرات زیبا و به یادماندنی باشد.
دیدگاهتان را بنویسید